Μπορεῖ ὁ καρκῖνος νά θεραπευθεῖ;

Πολλά εἴδη καρκίνου μποροῦν σήμερα νά θεραπευθοῦν. Περισσότερα ἀπό 7 στά 10 παιδιά θεραπεύονται ἀπό τόν καρκῖνο πού παρουσιάζουν. Ὁ καρκῖνος τοῦ ὄρχεως, τό λέμφωμα Hodgkin καί πολλές περιπτώσεις λευχαιμίας στούς ἐνήλικες θεραπεύονται μέ τά σύγχρονα θεραπευτικά σχήματα. Οἱ περισσότεροι καρκῖνοι τοῦ δέρματος θεραπεύονται μέ χειρουργικές μεθόδους. Ἐπίσης, πολλές περιπτώσεις καρκίνου τοῦ θυρεοειδοῦς καί λάρυγγος θεραπεύονται μέ τήν συμπληρωματική χρήση ἀκτινοθεραπευτικῶν μεθόδων.
Ἄλλοι τύποι καρκίνου θεραπεύονται ἐφ’ ὅσον διαγνωσθοῦν ἔγκαιρα - π.χ. τά τρία τέταρτα τῶν περιστατικῶν καρκίνου τοῦ μαστοῦ, ἐφ’ ὅσον ἡ διάγνωση τεθεῖ στό ἀρχικό στάδιο τῆς νόσου. Παρά τά ἐνθαρρυντικά αὐτά ἀποτελέσματα, στό μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀσθενῶν μέ καρκῖνο ἐξακολουθοῦν νά ἐμφανίζονται ἰδιαίτερα προβλήματα στήν ἀντιμετώπιση καί θεραπεία τους. Ἡ δυσκολία ἔγκειται στό ὅτι, τά διαφορετικά εἴδη καρκίνου προκαλοῦνται ἀπό διαφορετικά αἴτια, ἐν πολλοῖς ἄγνωστα, ἔτσι ὥστε νά μήν ὑπάρχει μία ἑνιαῖα στρατηγική προλήψεως τῆς νόσου.

Ὁ καρκῖνος εἶναι μία διαδικασία πού ξεκινᾶ πολύ ἐνωρίτερα ἀπό τήν στιγμή πού τόν ἀνακαλύπτουμε (τό χρονικό διάστημα ἀπό τήν πρώτη κρίσιμη μετάλλαξη μέχρι τήν πρώτη κλινική μετάσταση γιά τούς περισσότερους στερεούς ὄγκους εἶναι 20 μέ 30 χρόνια). (http://www.sciencebasedmedicine.org/personalized-medicine-vs-evolution/) Στό χρονικό αὐτό διάστημα οἱ ὄγκοι ἀναπτύσσουν μεγάλη ἑτερογένεια, ἐμφανίζονται δηλαδή καρκινικά κύτταρα (κλῶνοι) μέ νέες, διαφορετικές μεταλλάξεις ἀπό τίς ἀρχικές καί διαφορετικά μεταξύ τους χαρακτηριστικά (http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1113205) (π.χ. σέ 50 γυναῖκες μέ καρκῖνο μαστοῦ ἐντοπίσθηκαν περισσότερες ἀπό 1700 διαφορετικές μεταλλάξεις. (http://pipeline.corante.com/archives/2011/04/05/so_you_thought_breast_cancer_was_complicated.php)

Μέ τήν συσσώρευση τῶν νέων μεταλλάξεων οἱ καρκινικοί κλῶνοι ἀποκτοῦν ἱκανότητες μέ τίς ὁποῖες ξεπερνοῦν τά ἐμπόδια πού συναντοῦν γιά τήν συνεχῆ ἀνάπτυξή τους, εἴτε αὐτά εἶναι φυσικά ἐμπόδια (ὅπως περιτονίες ἤ περιβλήματα τῶν μυῶν, διαφορετικά ὄργανα καί διαφορετικά σωματικά διαμερίσματα), εἴτε εἶναι μηχανισμοί ἄμυνας τοῦ ὀργανισμοῦ (ἀνοσία, διακοπή τοῦ κυτταρικοῦ κύκλου, ἀπόπτωση), εἴτε εἶναι προβλήματα θρέψεως τῶν ὄγκων (δημιουργία νέων ἀγγείων), εἴτε εἶναι φαρμακευτικές θεραπεῖες. Ἡ ἐμφάνιση τοῦ φαινομένου τῆς ἑτερογένειας τῶν ὄγκων, δυσκολεύει πολύ τήν ἐφαρμογή μιᾶς ἑνιαίας θεραπείας γιά ὅλα τά εἴδη καρκίνου καί ἐπηρεάζει τήν ἀποτελεσματικότητα τῶν στοχευμένων θεραπειῶν, τῶν θεραπειῶν δηλαδή πού καταστρέφουν μόνο τά καρκινικά κύτταρα, χωρίς νά βλάπτουν τά φυσιολογικά κύτταρα τοῦ ὀργανισμοῦ.

Σήμερα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα πράγματα γιά τήν νόσο τοῦ καρκίνου ἀπ’ ὅ,τι πρίν μερικά χρόνια καί ἔχουμε στήν διάθεσή μας ραγδαῖες τεχνολογικές ἐξελίξεις στούς τομεῖς τῆς χειρουργικῆς, τῆς χημειοθεραπείας, τῆς ἀκτινοθεραπείας, τῶν βιολογικῶν θεραπειῶν (ἐμβόλια ἐναντίον τοῦ καρκίνου, μονοκλωνικά ἀντισώματα, γονιδιακές θεραπεῖες) καί τῶν ἀντι-ἀγγειογενετικῶν φαρμάκων. Ἐν τούτοις, τίς καλύτερες προοπτικές ἐπιτυχοῦς ἀντιμετωπίσεως τῆς νόσου τίς ἔχουμε μέ τήν ἔγκαιρη διάγνωση τῆς νόσου. Οἱ πολλαπλές θεραπεῖες πού ἐφαρμόζονται σέ πιό προχωρημένα στάδια φαίνεται ὅτι, ἐκτός ἀπό τήν θεραπευτική τους δράση, δίνουν στά καρκινικά κύτταρα τήν δυνατότητα νά λειτουργήσουν ὑπό τήν πίεση τῶν νόμων τῆς φυσικῆς ἐπιλογῆς (τοῦ Δαρβίνου), καθιστώντας τήν μάχη πολύ πιό δύσκολη.